زبانهای اورال-آلتاي:

زبانهاي اورال-آلتاي از شاخه‌ي زبانهاب التصاقي (آگلوتيناتيو) مي‌باشند. در ساختار اين زبانها ريشه افعال موقع صرف تغيير نكرده و ثابت مي‌ماند. در اين زبانها پيشوند، ‌ميانوند وجود ندارد. كلمات با استفاده از پسوندها ساخته ‌مي‌شوند. از اينرو به اين خانواده‌ي زباني، زبانهاي پسوندي نيز مي‌گويند.

خويشاوندي زبانهاي اورال-آلتاي بر اساس مشابهت‌هاي زير مي‌باشند:

1- هر دو خانواده جزو زبانهاي التصاقي (آگلوتيناتيو) بوده و قوانين ساختاري هر دو زبان يكي مي‌باشد.

2- استروكتور و ساختار هر دو زبان هيچ تفاوتي با هم ندارند.

3- هماهنگي حروف باصدا (قانون هماهنگي اصوات//قانون توالي)در هر دو زبان موجود است.

4- به عقيده‌ي دانشمند و زبان‌شناس مشهور «لازول رازوني» فراواني حروف صدادار و كمي حروف بي‌صدا و عدم بكارگيري حروف بي صدا در اوّل كلمه ازخصوصيّات مشترك اين دو خانواده‌ي زباني مي‌باشد.

5- وجود اضافات هم به عنوان پسوند در صرف افعال و هم در ساخت كلمه در زبانهاي اورال-آلتاي از مشابهت‌هاي مهم و قابل توجه مي‌باشد.

6- در هر دو خانواده‌ي زباني مشابهت‌هاي لغوي و لغات مشترك فراواني موجود است.

علاوه بر زبان ترکی، زبان های کره ای ، ژاپنی ، فنلاندی ، بلغاری ، مجاری و . . . نیز در گروه زبان های التصاقی قرار دارند .

براساس تحقیقات موسسه ی زبانشناسی اروپایی – آمریکایی ASTM ، بیش از 19 درصد کلمات زبان انگلیسی ، 39 درصد کلمات زبان ایتالیایی ، 17 درصد زبان آلمانی و 9 درصد زبان فرانسه و . . . بطور مستقیم ترکی می باشند. زبان ترکی از لحاظ گرامر و قواعد یکی ازقویترین زبان های دنیاست و از نظر سازمان یونسکو نیز سومین زبان غنی و قدرتمند زنده ی دنیا بشمار می رود .

علی رغم اینکه زبان ترکی مادر بنا به مصالح سیاسی به شاخه های گوناگون تقسیم شده است، اما در اصل یک زبان ترکی در دنیا وجود دارد .

زبان ترکی به زیرشاخه هایی از جمله ترکی خراسانی ، ترکی آذربایجانی ، ترکی ترکمنی ، ترکی قشقایی ، ترکی تاتار ، ترکی ازبکی ، ترکی باشقورتی ، ترکی اویغوری و . . . تقسیم می شود .

تارخ زبان ترکی و اقوام ترک در ایران به اقوام بین النهرین یعنی حدودا هزاره های پیش از میلاد باز می گردد و به اقوامی چون سومر ، ایلام ، سکا ، گوت ، کاس ، اورارتو ، ماد ، هیتی ، میتانی ، اشکانی و . . . می رسد .

در ایران زبان ترکی به گروهای ترکی خراسانی، ترکی آذربایجان، ترکی قشقایی، ترکی ترکمنی، ترکی افشار و ترکی خلج تقسیم می شوند.

ترکی خراسان :

ترکی خراسان به خانواده ترکی اوغوز و یا ترکان غربی تعلق دارد و از نظر زبان ‌شناسی شاخه ترکی اوغوز شامل ترکی ترکیه، ترکی آذربایجان، ترکی خراسان، ترکی ترکمنستان، ترکی قشقایی، ترکی منطقه خوارزم و ترکی خیوه ازبکستان و … می‌باشد.

تقسیم بندی ساختاری زبانهای دنیا :

زبانهای زنده دنیا را علاوه بر منشا برحسب ساختار نیز به 4 دسته عمده تقسیم نموده اند:
1- تك هجایی: مثل زبان چینی كه درآن هر كلمه بیشتراز یك هجا ندارد و براساس موقعیت کلمه درجمله معانی، متعددی می دهد.
2- قالبی: مثل زبان عربی كه كلمات آن درقالب (ابواب و اوزان) خاصی شكل می گیرند. دربعضی ازتقسیم بندی ها این مورد جز زبانهای تحلیلی دسته بندی گردیده است .
3- تحلیلی: مثل زبان فارسی و زبانهای اروپایی كه در ساخت هر كلمه تازه، بن كلمه تماما زیر و رو می گردد. مثل کلمه انگلیسی رفتن(go)، كه شكل اصلی فعل درافعال گذشته قابل تشخیص نیست ( Go –went-gone).
4- التصاقی: كه تركی از این گروه است و در ساختار آن، كلمه همیشه دارای یك بن ثابت است و كلمات با افزودن پسوند به این “بن” ثابت ساخته میشوند. مثال:”بن ” فعل” آل ” (بگیر) در افعال ” آلدیم، آلمیشام ” و … .ثابت است.

زبان ترکی زیر شاخه ی زبان های التصاقی یا پیوندی می باشد. دراین گروه زبانی از پیشوند و میانوند خبری نیست و فقط پسوند وجود دارد. دراین گونه ی زبان ها، ریشه ی اصلی فعل هیچ تغییری نمی کند و به همین خاطرتقریبا هیچ فعل بی قاعده ای درآن وجود ندارد . (به استثنای فعل کمکی ایمک/بودن ) .

دراین گروه زبانی فقط با اضافه شدن پسوند به ریشه، کلمه ی جدید ساخته می شود و عمل اضافه شدن پسوند تا چندین مرحله می تواند ادامه یابد .

زیاد بودن تعداد پسوند ها دراین گروه زبانی باعث می شود که دایره ی لغات دراین زبان ها ، بسیار گسترده باشد و این گستردگی فقط به پسوند ها محدود نمی شود بلکه در معانی نیز گسترش می یابد. از لحاظ ساختن کلمه ، ترکی زایاترین زبان دنیا است و حدود 2400 فعل را در خود جای داده است که بیشترین تعداد در بین تمام زبان هاست .

خصوصیات کلی زبانهای تركی :

خانواده زبان تركی به عنوان سومین زبان قدرتمند و قانون مند دنیا ، دارای 29 لهجه است ازاین میان، 20 لهجه دارای كتابت و ادبیات كتبی می باشند. اعضای خانواده زبان تركی اشتراك نزدیكی به هم نشان می دهند. این همانندی درعرصه آواشناسی ، مورفولوژی و ساختار نحوی آنهاست. خصوصیات و ویژگی های زبان تركی درمیان لهجه های مختلف آن یكسان و شامل موارد ذیل می باشد:

1- در بین صداهای كلمات هم آهنگی(قانون توالي) اصوات در كلمات وجود دارد. این خاصیت بین تمام زبان های خانواده ی اورال آلتایی وجود دارد . قانون هماهنگی اصوات كه باعث راحتی تلفظ و خوش آهنگی می گردد.یعنی صداهای كلفت(O – U- A – I) و صداهای نازك ( Ü – Ö – İ- Ə – E) نمی توانند در ریشه یك كلمه با هم مخلوط شوند. مثال گورمک ((Görmək , قالماق ( Qalmaq) تركها هنگام صحبت كردن به فارسی به طور غریزی این قانون را به كار می برند. مثلا سمیه را سومایا ” ( Sumaya ) و عباس را “” آبباس (Abbas ) ذكر می كنند.
2- دراین زبانهاحرف جنس و حرف تعریف موجود نیست و اسامي هرگز جنسيّت ندارند. [نبودن جنسيّت مذكر و مونث در اسامي] . جنسیت در بین کلمات زبان ترکی وجود ندارد و به جای آن مقام انسان نسبت به جانداران و جانداران نسبت به بی جانان ارجح تر می باشد
3- بدلیل التصاقي یا پیوندی بودن این زبانها، صرف به وسیله اضافه كردن پسوند صورت می گیرد و كاربرد كلمات به شكل التصاقي مي‌باشد. [كاربرد و ساختار كلمات پسوندي مي‌باشد.] : آل +دیم، آل+دین و… .
4- فعلي دال بر مالكيّت دراين زبانها موجود نيست ولی درصرف اسامی پسوند ملكی به كار می رود : آل + دیغیم= آلدیغیم
5- اشكال افعال غنی و متنوع است و صرف افعال دراين زبانها مغاير با زبانهاي هند و اروپايي است. در اين زبانها ريشه فعل هنگام صرف ثابت مانده و تغيير نمي‌كند.

6- حرف جر بعد ازكلمه می آید: ائودن به معنای ازخانه.
7- صفت قبل از اسم می آید: قاراداغ .
8- بعد ازاعداد علامت جمع به كار نمی رود. شمارش طبق اصول معین صورت می گیرد.
9- شكل مقابله صفات با پسوند مفعول منهي بكار مي‌رود و مقایسه با مفعول منه صورت می پذیرد: مندن آلچاق
10- برای فعل معین به جای داشتن از بودن (ایمك) استفاده می شود. فعل در آخر جمله می آید.
11- پسوند سوالی موجود است: گلدین می؟ یا گوردون مو؟ و …
12- به جای حرف ربط از اشكال فعل استفاده می شود:” گوردوگوم داغ ” به معنای كوهی كه دیدم كه به غلط بعضی ” او داغ كی گوردوم” می گویند.

13- كلمات تركی انعطاف زیادی برای اصطلاح سازی دارند. مثلا ازكلمات باش (سر)، گوز(چشم) و دیل(زبان) بیش از دویست اصطلاح و تعبیر وجود دارد. مانند: دیل آچماق – دیللنمه ك – دیلی توتولماق. باش وورماق، باش چكمه ك، باش ایمه ك و … .
14- پسوند های تركی غنی و متنوع است و امكان ساخت لغات نو را بالا می برد. پسوندهایی مثل “چی، لیك، لی، سیز، جیل” و ..….
15- زبان تركی حدود 24000 فعل دارد. افعال تركی به جز فعل ناقص ” ایمك”/ بودن، همگی باقاعده اند.
16- افعال متعدی تركی با اضافه كردن پسوند به فعل لازم به راحتی ساخته می شوند: اویناماق=بازی كردن (لازم) ، اویناتماق=چیزی را بازی دادن (متعدی). افعال متعدی درجه دو و سه هم در تركی قابل ساخت است: وورماق (متعدی) به معنای زدن- ووردورماق (متعددی درجه دو)، به معنی به وسیله كسی زدن – ووردوتدورماق (متعددی درجه سه) به معنای وسیله زدن كسی را فراهم آوردن.

17- در زبان تركی كلماتی با اختلاف جزیی در معنی وجود دارند كه درسایر زبانها كمتر نظیرآن دیده می شود. مثلا برای دعوا كردن كلماتی مثل : ساواشماق – دویوشمه ك – توتوشماق- توقوشماق – چیرپیشماق – ووروشماق و … وجود دارد كه هر كدام نوع خاصی ازدرگیری را مطرح می كند. حتی درترکی ماست‌ها با توجه به مراحلی که دارند و با هر تغییردرحالت آن‌ها، نامشان نیزعوض می‌شود: قاتوق ، سیزمه، دوراق .

18- وفور پسوند درافعال و تركیب پسوندها و حالات افعال تركی به خلق كلماتی منجر می شود كه بیان آنها در سایر زبانها با یك یا چند جمله امكان پذیر است.مثل ” سئویشدیرمه لیییك ” (( یک فعل تركی) به معنی ” آنها را باید وادار كنیم كه همدیگر را دوست داشته باشند ” (دو جمله فارسی).
19- نفوذ بسیاری از لغات تركی در سایر زبانها. مثلا حضور كلمات یوغورت (ماست)، دیب (عمق)، یاشماق (روبند) و … در زبان انگلیسی. و یا كلماتی بین المللی مثل چاققال (شغال) كه در زبانهای عربی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و فارسی به اشكال مختلف دیده می شود. همچنین می توان از راهیابی چند هزار لغت تركی به فارسی اشاره نمود كه جز كلمات مصطلح و روزمره زبان فارسی است. مثل: آقا ، خانم، اتو، سراغ، بشقاب و اكثر لوازم آشپزخانه، دوقلو، باتلاق، چوپان، چكش، چادر و… ..

20- حروب بي‌صدا در اوّل كلمه بكاري نمي‌رود.

21- حرف بي صداي «ر» در اوّل كلمات بكار نمي‌رود.

22- ادات معلوم و مجهول در اسامي بكار نمي‌رود.

23- در اين زبانها هرگز پيشوند و ميانوند وجود ندارد و فقط پسوند بكار مي رود.(بجز پیشوند لاپ علامت صفت عالی)

24- كمي آدات استفهام. [كم بودن ادات سؤال.]

25- كمي حروف ربط.

26- ادات اشاره قبل از اسامي و اسامي قبل از فعل مي‌آيند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: